Klimatyzacja do domu? Poradnik dla kupujących…

Z utęsknieniem wspominamy czasy, w których śmiało można było powiedzieć, że klimatyzacja to zbędny wydatek, a do zapewniania chłodu wystarczy typowy wentylator, podłączany do gniazdka. Dziś, gdy mierzymy się ze zmianami klimatu, zanikaniem przejściowych pór roku oraz coraz dłuższymi falami upałów, uznajemy ją coraz częściej za obowiązkowe. W tym poradniku znajdziesz odpowiedzi na najważniejsze pytania, dotyczące jej zakupu, montażu i eksploatacji w domach jednorodzinnych każdego typu – od klasycznych budynków piętrowych, aż po rozległe domy parterowe.

Zalety klimatyzacji w domu – nie tylko niższa temperatura!

Utrzymywanie optymalnej temperatury to główne zadanie, które stawiamy klimatyzacji. Temperatura w pomieszczeniach na poziomie 20-26^oC uznawana jest według ogólnych zaleceń jako najbardziej komfortowa dla ludzkiego organizmu. Wyjątek stanowi sypialnia, w której najlepsze warunki do snu zapewniamy, utrzymując ją w granicach 16-18^oC. Z oczywistych względów, w okresie letnim, utrzymanie takich zakresów jest niemal niemożliwe – nawet przy zamykaniu i zasłanianiu okien. Gromadzące ciepło mury będą dawały się we znaki nawet przy zapewnieniu odpowiedniej cyrkulacji powietrza.

Zachowanie pełnego komfortu termicznego nie jest oczywiście jedyną zaletą, płynącą z jej obecności. Nowoczesne klimatyzatory są w stanie pracować także w trybie grzania, podwyższając temperaturę w okresie jesienno-zimowym. Równie istotna z punktu widzenia naszego zdrowia pozostaje ich zdolność do poprawiania jakości powietrza za sprawą wbudowanych filtrów oraz obecnej w wielu modelach funkcji jonizacji.

W porównaniu do wspomnianych wcześniej wentylatorów – oraz wbrew krążącym mitom – nowoczesne klimatyzatory są w stanie zagwarantować nam także energooszczędność. Popularne, średniej klasy wiatraki, które atakują nas z półek marketów, pobierają około 50-80 W energii, chłodząc jedynie niewielki skrawek pomieszczenia. Tymczasem w alternatywie mamy do wyboru nowoczesne modele klimatyzatorów o wysokich klasach efektywności energetycznej.

Jaki rodzaj klimatyzatora do domu wybrać?

Pierwszym istotnym pytaniem, na które musimy sobie odpowiedzieć, jest to, jaki typ klimatyzacji chcemy zastosować. Ciągle rosnące potrzeby użytkowników oraz konieczność dostosowania jednostek chłodzących do różnych typów pomieszczeń i budynków sprawiły, że możemy wybierać dziś spośród kilku podstawowych typów:

• klimatyzatory przenośne – wykorzystywane najczęściej jako doraźne rozwiązanie  lub gdy zależy nam na możliwości przenoszenia klimatyzatora pomiędzy pomieszczeniami, chociaż występują tutaj pewne ograniczenia związane z koniecznością odprowadzenia skroplin. Sprawdzają się, gdy chcemy uniknąć realizacji prac remontowych i w przestrzeniach, w których nie istnieje możliwość wykonania systemu zamontowanego na stałe (np. zabytkowe obiekty). Wymagają poprowadzenia rury na zewnątrz, przez którą odprowadzane jest gorące, wilgotne powietrze. Cechuje je także stosunkowo wysoki poziom generowanego hałasu oraz niewielka wydajność, w porównaniu do klimatyzacji ściennej,
• klimatyzatory ścienne – najczęściej spotykany typ, składający się z jednej (split) lub więcej (multisplit) jednostek wewnętrznych i agregatu, umieszczanego na zewnątrz. Charakteryzują się m.in. energooszczędnością, wysoką wydajnością, rozbudowanymi funkcjami dodatkowymi (w tym m.in. funkcją grzania powietrza),
• klimatyzatory podłogowo-sufitowe – urządzenia, które możemy zamontować przy podłodze lub pod sufitem, występujące w szerokim zakresie mocy i wydajności. Stosowane głównie w niewielkich pomieszczeniach komercyjnych, np. hotelach, serwerowniach i sklepach spożywczych,
• klimatyzatory kasetonowe – montowane bezpośrednio na suficie. Mogą mieć nawiew jedno-, dwu-i czterokierunkowy oraz obwodowy. Najlepiej sprawdzają się na dużych powierzchniach biurowych, sklepowych i halach. Zaletą zastosowania tego typu klimatyzatora w domu jest możliwość ukrycia jednostki wewnętrznej w konstrukcji podwieszonego sufitu,
• klimatyzatory kanałowe – wykonywane w postaci instalacji, rozprowadzającej schłodzone powietrze po całym budynku. Często stosowane w sklepach, hotelach i biurach. Problem w ich przypadku może stanowić ustawienie temperatury w optymalny sposób w każdym z pomieszczeń.

Spośród wszystkich wymienionych rozwiązań w warunkach typowego domu jednorodzinnego najlepiej sprawdzi się klimatyzacja ścienna – zarówno pod względem wydajności, jak i ceny. Będzie to rozwiązanie najłatwiejsze w montażu, serwisie i sterowaniu, niewymagające wykonywania kosztownych remontów. Kusząca na pierwszy rzut oka klimatyzacja przenośna obarczona jest niestety wadami, o których wspominamy w artykule klimatyzacja ścienna czy przenośna?

Klimatyzator ścienny do domu – split czy multisplit?

Skoro zdecydowaliśmy już, że klimatyzacja ścienna stanowi najlepsze rozwiązanie, pora przejść do kwestii ilości jednostek wewnętrznych. Klimatyzatory typu split to zdecydowanie jedno z najpopularniejszych rozwiązań – niska cena, prostota montażu i tylko jedna jednostka, niezabierająca dużej ilości miejsca, przekładają się na oszczędność i wygodę. Należy w tym miejscu jednak podkreślić, że urządzenia te projektowane są z przeznaczeniem do mniejszych powierzchni bądź chłodzenia wyłącznie jednego pomieszczenia. Dotyczy to nawet modeli o mocy 7 kW, które są w stanie poradzić sobie z powierzchnią średnio do ok. 90 m². Musimy jednak pamiętać, że deklarowany metraż dotyczy zawsze jednego zamkniętego pomieszczenia – może to być odpowiednio pokój, czy salon z otwartą kuchnią. Ze względu na obecność przegród w formie ścian, drzwi oraz elementów wyposażenia jedna jednostka wewnętrzna nie będzie w stanie obsłużyć całej przestrzeni na poziomie danego piętra – chyba, że jest to przestrzeń całkowicie otwarta. Inwestycję w klimatyzację split warto więc rozważyć, jeśli planujemy schładzać (lub dogrzewać) powietrze tylko w jednym konkretnym pomieszczeniu. Nawet montaż jednostki wewnętrznej o dużo większej mocy niż powierzchnia konkretnego pokoju nie spowoduje, że powietrze będzie równomiernie schłodzone na poziomie całego piętra. Takie rozwiązanie może oznaczać nieuzasadnione wysokie koszty związane z zakupem jednostki wewnętrznej o dużo większej mocy, niż ta, która jest rzeczywiście potrzebna. A sam fakt, że jednostka o zbyt dużej mocy będzie pracowała na niewielkiej przestrzeni może sprawić trudność w uzyskaniu optymalnej temperatury (klimatyzacja będzie wywiewała zbyt silny prąd zimnego powietrza).

Inaczej sprawa ma się z klimatyzatorami ściennymi typu multisplit, które zostały stworzone specjalnie na potrzeby większych domów, przestrzeni publicznych oraz komercyjnych. W ich przypadku ilość jednostek wewnętrznych zależna jest od metrażu oraz wielkości pomieszczeń. Najczęściej stosowana konfiguracja w domach składa się z 2 do 5 jednostek. Ich liczba powinna być ponownie dobrana przez specjalistę – bardzo często zdarza się, że sposób zabudowy pozwala na zmniejszenie ich ilości bez żadnych strat pod względem komfortu mieszkania. Dużą zaletę multisplitów stanowi również możliwość indywidualnego sterowania każdą z jednostek, dzięki której ustawisz idealną, różną temperaturę dla poszczególnych pomieszczeń w zależności od ich przeznaczenia.

Podsumowując, najlepszą opcję dla domów o większej powierzchni bądź ilości pomieszczeń stanowić będzie klimatyzacja ścienna multisplit. Posiadacze budynków o małej powierzchni mogą rozważyć instalację systemu split z jedną jednostką wewnętrzną, jednak priorytet będzie stanowiła wizja lokalna, przeprowadzona przez fachowca. Wybierając klimatyzator split zakładamy, że chcemy chłodzić powietrze tylko w jednym pomieszczeniu.

Klimatyzacja do domu – koszty

Czasy, w których posiadanie klimatyzacji w domu wiązało się z koniecznością inwestowania dużych kosztów, związanymi zarówno z eksploatacją, jak i zakupem urządzeń, są szczęśliwie daleko za nami. Istotnie, ceny montażu i samych jednostek nie należą już do wygórowanych, a dzięki wysokim klasom energooszczędności ich codzienne użytkowanie także nie wiąże się z wysokimi wydatkami.

Na całkowity koszt klimatyzacji w domu będą miały dwa wspomniane już wyżej czynniki:

• koszty inwestycyjne – związane z zakupem jednostek, montażem, wykonaniem niezbędnych instalacji oraz ewentualnej przebudowy pomieszczenia,
• koszty eksploatacyjne – zawierające w sobie koszt corocznych przeglądów, napełniania, wymiany filtrów i ewentualnych napraw, a także cenę energii elektrycznej.

W pierwszej kolejności warto podkreslić, że samodzielny zakup klimatyzatora możliwy jest jedynie, gdy mamy zaufanego wykonawcę instalacji z niezbędnymi uprawnieniami UDT F-Gaz. Najbardziej opłacalną opcję stanowi zakup urządzenia wraz z montażem z uwagi na obowiązującą wtedy preferencyjną stawkę VAT dla osób prywatnych, wynoszącą 8% zamiast 23%.

Ceny klimatyzatorów zaczynają się z kolei już od 1899 zł dla systemu z pojedynczą jednostką i zależne będą od marki, funkcjonalności oraz innych czynników technicznych. Dla przykładu, jeden z najczęściej polecanych modeli, Haier Flexis Plus 3,5 kW do powierzchni 30-40 m², dostępny zarówno w konfiguracji split, jak i multisplit, będzie kosztował 4499 zł. W kwestii doboru jednostki oraz jej mocy należy skonsultować się z profesjonalną firmą, która zagwarantuje nam optymalne rozwiązanie na podstawie potrzeb budynku przy jak najlepszym stosunku wydajności i jakości do ceny.

Przechodząc do kwestii wykonania instalacji – w przypadku domów o powierzchni maksymalnie 300 m² najlepiej będzie wybrać zakup klimatyzatora wraz z usługą montażową, co uprawnia nas do skorzystania z preferencyjnej stawki opodatkowania VAT 8%.

A co z kosztami prądu? Większość dostępnych dziś na rynku klimatyzatorów cechuje się klasą energetyczną od A do A+++, z czego ta ostatnia będzie oczywiście odznaczała się najwyższą wydajnością. Koszt zużycia energii możemy policzyć za pomocą poniższego wzoru:

Koszt energii = Pobór mocy [kW] x cena za 1 kWh energii [zł] x ilość godzin pracy klimatyzatora x liczba dni

W celu wykonania obliczeń jak najwierniejszych prawdziwym warunkom pracy, pod powyższy wzór należy podstawić podaną przez producenta wartość nominalną, czyli uśredniony pobór rzeczywisty. Na potrzeby poradnika swoje rachunki wykonamy na podstawie klimatyzatora o mocy znamionowej 5,3 kW i uśrednionym poborze 0,95 kW, przyjmując, że urządzenie będzie pracowało 4 godziny dziennie przez cały miesiąc (30 dni). Średnia cena prądu w standardowej taryfie G11 wynosi 0,63 zł.

Cena energii = 0,95 [kW] x 0,63 [zł] x 4 x 30 = 71,82 zł

W przypadku klimatyzacji multisplit wynik należy pomnożyć przez ilość zainstalowanych jednostek, mając na uwadze, że nie zawsze będziemy korzystali z nich równolegle przez cały czas. By zminimalizować pobór mocy, należy zadbać o dobre uszczelnienie okien i drzwi, utrzymanie optymalnej temperatury w granicach 18-26^oC oraz przeprowadzanie regularnych przeglądów.

Jaki zakres usług wchodzi w skład przeglądu klimatyzacji? Najczęściej jest to czyszczenie systemu, wymiana filtrów oraz czynnika chłodniczego. Cena usługi będzie zależna od danego modelu, stopnia skomplikowania instalacji i ilości jednostek. W przypadku klimatyzatorów split najczęściej mieści się w granicach 250 zł.

Klimatyzacja do domu z poddaszem? Obowiązkowa!

Poddasza w domach jednorodzinnych to miejsca, w których niemal zawsze panuje wyższa temperatura. Wszelkie zmiany temperatury na zewnątrz najszybciej odczuwalne są właśnie na poddaszu. Dlaczego? Najczęściej wynika to z niedokładnego lub niewystarczającego ocieplenia dachu. Dodatkowo ciemny kolor dachówek oraz zamontowane w dachu okna przyspieszają nagrzewanie się pomieszczenia.

Chcąc uniknąć problemu nagrzewania się poddasza latem warto już na etapie budowy domu zaplanować odpowiednio grubą izolację (np. z wełny mineralnej), a także folie dachowe (membrany dachowe / folie paraizolacyjne), które odbijają promieniowanie słoneczne. Dobra izolacja termiczna poddasza nie tylko rozwiązuje problem przegrzewania się poddasza w okresie letnim, ale także zapobiega stratom ciepła w zimie. Z pewnością jednak prace związane z wykonaniem dobrej izolacji poddasza należą do kosztownych i czasochłonnych.

Montaż klimatyzatorów ściennych jest kolejnym sposobem na walkę ze zbyt wysoką temperaturą na tej kondygnacji. W domach z poddaszami najlepiej sprawdzą się klimatyzatory typu multisplit, z odpowiednio dobraną ilością jednostek zewnętrznych. Jest to bardzo proste i skuteczne rozwiązanie, z pewnością wymagające dużo mniejszych nakładów, niż opisana wyżej izolacja dachu.

Należy także pamiętać o zasłanianiu okien roletami lub żaluzjami w godzinach 12-13, jeśli wyłączamy klimatyzację przed wyjściem do pracy. Wtedy bowiem do Ziemi dociera największa ilość promieniowania UV, które błyskawicznie rozgrzeją całe poddasze. Na etapie modernizacji bądź budowy domu należy również dokładnie rozplanować sposób jego wentylowania, ograniczając koszty zużycia energii.

Klimatyzacja do domu jednorodzinnego – na co jeszcze zwrócić uwagę?

Podczas doboru klimatyzacji należy dokładnie przeanalizować parametry proponowanego modelu. Z punktu widzenia użytkownika, niezwykle istotny będzie poziom głośności zarówno jednostki wewnętrznej, jak i zewnętrznej. W przypadku pierwszej z wymienionych, emitowany hałas wynosi często zaledwie ok. 20-25 dB, które nie będą przeszkadzały ani podczas wypoczynku, ani snu. Głośność jednostki zewnętrznej musi zaś spełniać warunki normy ogólnobudowlanej PN-87/B-02151/02 i Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r.:

Producenci klimatyzacji podają głośność pracy zarówno jednostki wewnętrznej jak i agregatu mierząc ciśnienie akustyczne w odległości 1 metra od pracującego urządzenia. Dla klimatyzatorów domowych o mocy 2,5 – 3,5kW głośność jednostki wewnętrznej zależnie od wybranego programu to od 16 do 25dB. W wypadku agregatu podaje się jedną maksymalną wartość, zazwyczaj od 45 d0 55dB (zależnie od producenta).

Zarówno jednostki wewnętrzne jak i agregaty wszystkich urządzeń o wskazanej mocy spełniają warunki podanej normy. Należy pamiętać, że pomiaru dokonujemy w mieszkaniu przy zamkniętych oknach. Więc jeśli agregat pracuje nawet z maksymalną głośnością 55dB to wewnątrz mieszkania ta głośność jest mocno stłumiona i nie przekracza 30dB.

Z praktyki problem hałasu dotyczy jedynie dużych agregatów przemysłowych. Jeśli np. na parterze budynku otwiera się duży sklep i montują na elewacji duże agregaty klimatyzacyjne o mocy przekraczającej 10kW istnieje ryzyko, że hałas przez nie generowany będzie przekraczał dopuszczalne normy w najbliższych mieszkaniach powyżej.

Na koniec zostawiliśmy sobie funkcjonalność – którą w dobie tak dynamicznego rozwoju rynku trudno będzie streścić w kilku słowach. Nowoczesne klimatyzatory oferują między innymi:

• możliwość sterowania pilotem i aplikacją mobilną,
• funkcję jonizacji,
• funkcję ogrzewania,
• tryb nocny, w którym głośność klimatyzatora zostaje zmniejszona do minimum,
• czujnik ruchu, zwiększający bądź zmniejszający siłę nadmuchu,
• auto-restart, uruchamiający klimatyzację samoczynnie w przypadku nagłej utraty zasilania,
• samoczyszczenie, zapobiegające rozwojowi pleśni i pojawieniu się nieprzyjemnego zapachu.

Ostatecznie ilość funkcji i trybów pracy będzie oczywiście zależna od konkretnego modelu klimatyzatora. Warto więc dokładnie przemyśleć, na których z nich zależy nam najbardziej przed konsultacją z fachowcem.

Podsumowując – w dobie coraz dłuższych fal upałów zakup klimatyzacji staje się niemal obowiązkowy dla mieszkańców domów jednorodzinnych zarówno piętrowych, jak i parterowych. Wykonanie sprawnej, wydajnej instalacji znacznie podnosi nasz komfort, oraz – co dla wielu szczególnie ważne –wartość nieruchomości.